P E R I N A T A L E P S Y C H O T H E R A P I E
O M S C H R I J V I N G
Het krijgen van een baby is een bijzondere levensgebeurtenis die gepaard kan gaan met een toenemende psychosociale kwetsbaarheid. Vele jonge gezinnen ervaren deze periode als een ‘broze wolk’ met episoden van emotioneel onevenwicht. Eén op vijf vrouwen en één op tien mannen wordt hierbij geconfronteerd met een psychiatrische aandoening, zoals angst en depressie. Bijgevolg groeit het onderzoek en maatschappelijk debat, alsook de overheidsaandacht aangaande perinatale mentale gezondheid. Parallel aan deze beweging is de vraag ontstaan naar een gedegen opleiding om kwalitatieve psychologische zorg te kunnen bieden aan (aanstaande) ouders. Sinds 2019 heeft ons ervaren team van experten menig hulpverlener mogen opleiden in de perinatale psychologie. Hierbij vertrekken we vanuit een wetenschappelijk theoretisch kader dat onmiddellijk wordt vertaald naar de praktijk via concrete casusvoorbeelden en getuigenissen. De opleiding is gericht op preventie, detectie, diagnostiek en behandeling van psychische moeilijkheden of stoornissen die kunnen voorkomen tijdens kinderwens, zwangerschap, bevalling en pril ouderschap. De accent ligt op het trainen van direct toepasbare psychotherapeutische technieken relevant voor de perinatale periode.
D O E L G R O E P
Professionelen geschoold in de psychologie (psychologen, psychotherapeuten, orthopedagogen, psychiaters) die zich willen bekwamen in perinatale psychotherapie. Voor hulpverleners met een andere opleidingsachtergrond, organiseren we de cursus 'perinatale psychologie en counseling'.
D A T A
Na 13 volzette reeksen, bieden wij voor academiejaar 2024-2025 graag volgende reeksen aan:
REEKS 14B (hoofdzakelijk live): 20/9 - 21/9 - 11/10 - 12/10 - 8/11 - 13/12 - 31/1 - 8/2 - 14/2 - 15/2 - 21/3 - 28/3 - 4/4 - 9/5 - 16/5 - 17/5 - 6/6 - 20/6.
REEKS 15B (hoofdzakelijk online): 10/1 - 11/1 - 17/1 - 18/1 - 24/1 - 25/1 - 31/1 - 8/2 - 14/2 - 15/2 - 21/3 - 28/3 - 4/4 - 9/5 - 16/5 - 17/5- 6/6 - 27/6.
T I J D S T I P
Vrijdagen (12) en zaterdagen (6) van 9u30-16u30.
L O C A T I E
De live opleiding vindt plaats in zaal Jasmijn van Draag-Kracht, Kontichsesteenweg 44, 2630 Aartselaar.
Voor de online opleiding krijg je daags voordien steeds een link voor de teams vergadering toegestuurd.
K O S T P R I J S
18 x 92 Euro (excl. BTW) waarvan u zelf 18 x 64.5 Euro (excl. BTW) betaalt na tussenkomst van de KMO portefeuille. Zowel zelfstandigen (in bijberoep) als KMO’s kunnen deze premie aanvragen. Voor dit bedrag krijg je 18 dagen intensieve opleiding van deskundigen uit het perinatale werkveld
E V A L U A T I E E N M O G E L I J K H E D E N N A D E O P L E I D I N G
Na geslaagd reflectieverslag en casusbespreking, wordt een certificaat overhandigd. De opleiding vormt een absolute meerwaarde voor het werken op een materniteit, neonatologie, moeder-baby eenheid, CGG, mobiele team, kinderdagverblijf, school,... of als zelfstandige in een praktijk. Als perinataal psychotherapeut is er tevens de mogelijkheid om blijvend individuele supervisie te volgen bij Draag-Kracht. Aanvullend op de cursus 'perinatale psychologie' wordt de opleiding 'infant mental health' georganiseerd.
P R O G R A M M A
Om het certificaat 'perinatale psychologie en psychotherapie' te behalen, dien je het volledige programma te hebben gevolgd. Je kan ook opteren om specifieke themadagen te volgen. Deze modules en mogelijkheid tot inschrijven vind je terug op de pagina met het gehele opleidingsaanbod van Draag-Kracht.
Dag 1
- Mythes inzake perinatale mentale gezondheid
- Pre- en postnatale transitiefase
- Welke psychologische en neurobiologische veranderingen horen bij de aanpassing aan het ouderschap?
- Theorieën rond ontwikkelen van de ouderrol
- Welke concrete vragen kan je stellen om dit proces te ondersteunen in gesprekken?
- Wat zijn rode vlaggen in dit proces?
- Inschatting maken waar cliënt zich bevindt op continuüm normale aanpassing-depressie adhv 4-dimensioneel model
Dag 2
- Psychologie van arbeid en bevalling
- Welke factoren spelen een rol in een positieve bevallingservaring
- Door welke concrete reflectievragen en oefeningen kan je als hulpverlener de kans op een goede outcome vergroten?
- Begeleiding bij angst voor de bevalling
- Begeleiding na een traumatische bevalling
Dag 3
- Psychiatrische stoornissen in het peripartum bij mama's en papa's (deel 1):
inoefenen signaaldetectie adhv beeldmateriaal en casuïstiek
-
- Parentale burn-out
- Depressie
- Angststoornissen
- Gegeneraliseerde angststoornis
- Paniekstoornis
- Specifieke fobie
- Obsessief compulsieve stoornis
Dag 4
- Psychiatrische stoornissen in het peripartum bij moeders en vaders (deel 2)
inoefenen signaaldetectie adhv beeldmateriaal en casuïstiek
-
- Postpartum psychose
- Persoonlijkheidsstoornissen
- Middelenmisbruik
- Eetstoornissen
- Postpartum psychose
- Effect van psychiatrische aandoeningen op de ontwikkeling van de baby tijdens en na de zwangerschap (epigenetisch en psychologisch)
- Getuigenis postpartumpsychose door Brenda Froyen
Dag 5
- Zorgtraject perinatale mentale gezondheidszorg op maat van jouw praktijk/organisatie
- Nagaan risicofactoren inzake ontwikkeling psychiatrische stoornissen
- Screening van depressie en angst met vragenlijsten
- Zorgnetwerk installeren (sociale kaart)
- Toepassing: Born in Belgium tool
- Detectie en behandeling van suicidaal gedrag
- Psychofarmaca in het peripartum
- Overzicht frequent voorgeschreven medicatie + werking + bijwerkingen
- Technieken om mama's grenzen te leren voelen en communiceren
- Hoe rekening houden met culturele verschillen bij perinatale mentale gezondheid (zelfstudie)
Dag 6
- Verdiepende gevoelsreflecties in therapie
- Psychotherapeutische technieken in de perinatale periode
- Traumatherapie
- Systeemtherapie
- Focussing
- ACT
- CGT
Dag 7, 8, 9, 10
- Psychotherapeutische technieken in de perinatale periode
-
- Schematherapie
Vanaf de kinderwens is men extra gevoelig voor de confrontatie met (vaak onbewuste) hechtingskwetsuren. In het ouderschap wordt tegelijkertijd een groot beroep gedaan op het mentaliserend vermogen, waarbij het interpreteren van de signalen van de baby een voortdurende uitdaging kan zijn. Niet weten of begrijpen waarom een kindje huilt, niet wil eten of slapen kan ervoor zorgen dat bepaalde schema’s worden geactiveerd. Een ontroostbare baby kan bijvoorbeeld de gedachte oproepen: ‘Zie je wel, ik ben geen goede moeder‘. Op die momenten kan de ouder overspoeld raken door eigen emoties en minder sensitief reageren op de noden van het kind. Tijdens schematherapie leren (aanstaande) ouders eigen schema’s en modi te herkennen, alsook hun oorsprong te begrijpen. Zij krijgen inzicht in hoe eigen negatieve patronen doorwerken in de verbinding met hun kindje en de partner. We helpen ouders bij het helen van en tegemoet komen aan hun onvervulde basisbehoeften uit de kindertijd. Op die manier kan men opvoeden vanuit een gezonde volwassenen modus, waardoor het kindje kan ontwikkelen in veiligheid en verbondenheid. In deze module krijg je theorie, casuïstiek en leer je grondig cognitieve en experiëntiële interventies (imaginatie, stoelentechniek,...).
- Schematherapie
Dag 11
Fertiliteit
-
- Fertiliteit vanuit medisch perspectief
Concept van subfertiliteit, cijfers, historiek, kennis van
hormonologie, anamnese en onderzoeken bij
vruchtbaarheidsproblemen, vruchtbaarheidsbehandelingen en wetgeving
-
- Fertiliteit vanuit psychologisch perspectief
Verschillende aspecten van kinderwens in kaart brengen, impact vruchtbaarheidsproblemen- en behandeling op welzijn, beïnvloedende factoren en diagnostiek welzijn, effect van welzijn op behandeling, psychologische interventies tijdens
fertiliteitstraject (omgaan met ambigue verlies, tunnelvisie, overmatige behoefte aan controle, teleurstelling lichaam, relationele uitdagingen, wachtweken, zwangerschapsaankondigen omgeving,...), ART- zwangerschap begeleiden
-
- Compilatie van 4 getuigenissen rond PGT - zwanger met donor - zwanger na IVF en zwangerschapsverlies - langdurig fertiliteitstraject zonder zwangerschap (verhaal, tips voor omgeving en hulpverleners)
Dag 12
Begeleiding bij wensouders die beroep doen op donormateriaal (bewust alleenstaande moeders, lesbische koppels, zaadceldonor, eiceldonor, embryodonor)
- Je kinderwens vervullen met een donor: wie, wat en hoe?
- Ervaringen en ondersteuning van ouders en kind
Dag 13
Begeleiding bij keuze en verwerking van zwangerschapsafbreking omwille van medische redenen
- Toekomstige ouders staan al heel snel in de zwangerschap onvermijdelijk voor belangrijke keuzes. Prenatale testen zijn immers niet meer weg te denken uit het huidige zwangerschapsbeleid, ze worden standaard aangeboden. Ouders gaan er bijna evident op in, omdat ze willen gerustgesteld worden. Maar wat als deze testen een afwijkend resultaat tonen? Zonder het goed te beseffen staan sommige ouders voor de verscheurende ‘keuze’ voor een zwangerschapsafbreking of een leven met een kindje met een ernstige beperking.
Dag 14
Begeleiding bij keuze en verwerking van zwangerschapsafbreking omwille van psychosociale redenen:
- Wat als de zwangerschap niet echt gepland was? Hoe zal de initiële shock evolueren: zal het leiden tot een gewenste zwangerschap of kiezen zij finaal voor een abortus? Hoe beslis je überhaupt dat je een kindje wil? Wanneer ben je er écht klaar voor? We zien weleens dat vrouwen/koppels zelfs bij een geplande zwangerschap dreigen te bezwijken onder de druk en het moeilijk hebben met de confrontatie met het onvoorspelbare en het oncontroleerbare van een baby te verwachten.
Dag 15
Begeleiding bij zwangerschapsverlies
- Context van perinataal verlies: terminologie en kenmerken
- Rouwmodellen begrijpen aan de hand van getuigenissen en vertalen naar de concrete praktijk
- Gebruik van metaforen
- Differentiaaldiagnoses: depressie en pathologische rouw
- Bespreking perinatale rouw per tijdsfase (van slecht nieuws tot terug aan het werk)
- Waar rekening mee houden bij: slecht nieuws - bevalling - kraamtijd - postkraamtijd - opnieuw aan het werk - opnieuw in verwachting?
- Verschillende fasen van rouwbegeleiding: groeien naar veerkracht
- Hoe opnieuw ruimte maken wanneer een rouwproces niet meer in beweging is door aanhoudende schuldgevoelens, kwaadheid, waarom-vragen,...
- Hoe rouwen broertjes en zusjes?
Dag 16
Seksualiteit in het peripartum
- Hoe seksualiteit bespreekbaar maken
- Zwangerschap en seksualiteit: aandachtspunten en tips
- Postpartum en seksualiteit: aandachtspunten en tips
Intrafamiliaal geweld in het peripartum
- Wat is geweld/grensoverschrijdend gedrag
- Hoeveel komt partnergeweldgeweld voor
- Wat zijn de gevolgen van partnergeweld
- Wat zijn de patronen van partnergeweld
- Hoe kan je signalen en symptomen detecteren
- Hoe bespreek je partnergeweld
- Hoe kan je een behandeling of begeleiding opstarten
- Doorverwijzing naar gepaste hulpverlening
Dag 17
Infant mental health
- Hoe als perinataal hulpverlener van mama/papa ook de baby betrekken in het verhaal?
Dag 18
Casusbesprekingen
D O C E N T E N
KAATJE VAN HEMELRIJK behaalde haar diploma master in de klinische psychologie aan de KUL en volgde vervolgens de opleiding integratieve psychotherapie aan de UA. Verder bekwaamde ze zich in schematherapie, rouwtherapie en traumatherapie (EMDR). In 2011 begon ze haar loopbaan in de palliatieve hulpverlening. Toen Kaatje mama werd, ervaarde ze dat er nog veel groeikansen lagen in de emotionele ondersteuning voor, tijdens en na de zwangerschap. Bijgevolg specialiseerde ze zich via verscheidene opleidingen in perinatale psychotherapie en infant mental health. In 2018 startte ze op de materniteit van AZ Klina en werd Draag-Kracht opgericht met oog op het psychologisch begeleiden van (aanstaande) gezinnen en het opleiden van hulpverleners. Naast haar functie als psycholoog in het ziekenhuis en bij Draag-Kracht, is Kaatje eveneens werkzaam als (gast)docent perinatale psychologie bij AP Hogeschool, KdG, Born in Belgium en Rino.
DR. AN-SOFIE VAN PARYS behaalde haar diploma als vroedvrouw aan de Erasmus Hogeschool Brussel, gevolgd door een master in de sociale agogiek aan de VUB en een master in de familiale en seksuele wetenschappen aan de KUL. Na enkele jaren in de bijzondere jeugdzorg te hebben gewerkt, kreeg ze de kans doctoraatsonderzoek te verrichten naar partnergeweld tijdens de zwangerschap en werd ze medecoördinator van het Vlaamse pilootproject ‘zorgtraject perinatale geestelijke gezondheidszorg’. An-Sofie is tevens klinisch actief en ondersteunt vrouwen en koppels op psychisch evenals seksuologisch vlak tijdens en na de zwangerschap. In dit kader volgde ze een opleiding in de oplossingsgerichte psychotherapie aan het Korzybski instituut.
Katleen is opgeleid als maatschappelijk werker, criminoloog en relatie- en gezinstherapeut. Zij bekwaamde zich verder in rouw en verlies vanuit een systemisch perspectief. Katleen is werkzaam bij Fara, waar ze cliënten begeleidt met vragen rond kinderwens en abortusverwerking.
ASTRID INDEKEU is klinisch psycholoog, seksuoloog en doctor in de biomedische Wetenschappen. Al meer dan 15 jaar werkt ze specifiek met wensouders die donorconceptie overwegen en met gezinnen gevormd na donorconceptie. Zij is initiatiefnemer van het zorg- en expertisecentrum voor families na donorconceptie dat praktijk en onderzoek combineert. Daarnaast is ze wetenschappelijk adviseur voor vzw donorfamilies. Astrid is tevens auteur van het boek 'Anders en toch gewoon: families na donorconceptie'.
LINDA VAN NUFFEL is opgeleid als cliënt centered, experiëntieel en psychoanalytisch psychotherapeut. Ze was jarenlang actief in CGG VAGGA als individueel en groepspsychotherapeut. Momenteel geeft ze therapie en supervisie in haar privé praktijk te Schoten. Daarnaast is ze staflid binnen de opleiding integratieve psychotherapie aan de UA waar ze supervisie geeft aan psychotherapeuten in spe en mee de opleiding voor supervisoren oprichtte. Haar interesse in de vroege moeder- kind verbinding is altijd zeer aanwezig geweest, gezien het belang hiervan voor het verdere leven van elk mens. In haar werk komt deze primaire relatie vaak bij volwassenen met psychische moeilijkheden terug aan bod en is er nog vaak herstel nodig voor het interne baby/kind.
DR. BINU SINGH studeerde kinder- en jeugdpsychiatrie en integratieve psychotherapie aan de UA. Haar grote voorliefde voor het preventief ondersteunen van het prille mensenleven stuwde haar om zich verder te bekwamen in de pre- en perinatale psychologie, infant mental health care en innerlijk kind werk bij volwassenen. Doorheen de jaren bestudeerde ze verschillende aspecten van fysieke en geestelijke gezondheid die leidden tot een holistische visie als onderstroom van al haar huidige professionele activiteiten. Binu is oprichtster en leidinggevende arts van 'kleine K’: een dagziekenhuis binnen UPC Leuven waar extra ondersteuning wordt geboden aan baby's en peuters die het moeilijk hebben. Daarnaast is ze voorzitter van het Vlaamse WAIMH en werkt ze regelmatig mee aan informatieverlening rond de zorg voor jonge kinderen via media, lezingen en opleiding. Op deze manier tracht Binu stem te geven aan en hulp te bieden voor de noden van het jonge kind in onze samenleving. Tenslotte biedt ze life coaching aan volwassenen en supervisie aan professionelen binnen het werkveld van geestelijke gezondheidszorg voor kinderen van 0-6 jaar.
Dr. ESRA SCHUILING is gezondheidspsycholoog, senior schematherapeut en supervisor voor de vereniging cognitieve gedragstherapie in Nederland. Zij werkt in eigen praktijk en is aangesloten bij Psyche & Zwangerschap. Esra specialiseerde zich in de begeleiding van mama's met angst of depressieve klachten, milde persoonlijkheidsproblematiek en hechtingsmoeilijkheden met hun kindje. Zij heeft een schematherapie groep voor mama's ontwikkeld en voert onderzoek uit naar het effect op de hechtingsrelatie tussen moeder en kind.
Sindy Helsen is klinisch psycholoog en relatie- en gezinstherapeut met expertise in EFT. Momenteel volgt ze de opleiding existentiële psychotherapie. Sindy is werkzaam bij Fara, waar ze cliënten begeleidt met vragen rond prenatale diagnose.
G E T U I G E N I S S E N D E E L N E M E R S
'Op professioneel vlak heb ik veel bijgeleerd tijdens deze opleiding. Het was een meerwaarde dat onderwerpen specifiek werden toegepast op de doelgroep van (aanstaande) ouders. Ik vond het eveneens een pluspunt dat je heel concrete handvaten en tools (zoals vraagstellingen en oefeningen per thema) aangereikt krijgt zodat je deze ook gemakkelijk kan toepassen in de praktijk. Ik neem bijgevolg veel mee uit de opleiding, zoals onder meer: stilstaan bij de motieven van de zwangerschap en de blauwe plekken van mama, toepassen van de bruikbare leidraad rond suïcide, gebruik van de LEO-techniek, handvaten in rouwbegeleiding, bespreekbaar maken van seksualiteit, toepassen van verdiepende gevoelsreflecties en imaginatie-oefeningen, inzichten vanuit schematherapie, concept van zelf- en coregulatie,… Maar de essentie die ik vooral meeneem is het belang van ruimte maken voor de individuele beleving en betekenisgeving.'
Stacey Van den Abeele – psycholoog
'Ik vond de opleiding absoluut waardevol, en de lesgevers heel competent. Wat ik meeneem is enerzijds de informatie over bepaalde onderwerpen en specifieke oefeningen om mee te nemen in een begeleiding. Meer bepaald neem ik vooral mee: het duidelijke perinataal kader mee dat richting geeft om gesprekken te voeren voor, tijdens en na de bevalling; onderscheid tussen normale psychologische veranderingen en psychopathologische aandoeningen; duidelijk bruikbaar schema inzake suïcidegedachten, kennis rond psychofarmaca, handvaten rond rouw, verdiepende gevoelsreflecties, elementen vanuit schematherapie, lichaamswerk, visualisatie oefeningen, het concept over imprints rond conceptie, zwangerschap en bevalling. Conclusie: ik ben blij dat ik de opleiding heb gevolgd en ben vooral nog enthousiaster geworden over het belang van perinataal psychologisch werk!'
Evy Caluwé - psycholoog
'Elke opleidingsdag heb ik als zeer interessant ervaren. Ik smulde van de inzichten die ik heb gekregen, van de herkenbaarheid ook. Want naast hulpverlener, luisterde ik ook als mama. Dankzij de online organisatie was het voor mij praktisch mogelijk de opleiding te volgen, die ik echt heb ervaren als kwalitatief, relevant en direct toepasbaar in de praktijk.'
Fien Malfiet – psycholoog
'Ik leerde vakinhoudelijk heel wat bij. Meer bepaald was het verhelderend om de invloed van een zwangerschap op de verschillende psychiatrische stoornissen te bestuderen, evenals de impact van perinatale stress op het kindje. Ik kreeg eveneens vele handvaten mee, zoals bijvoorbeeld rond omgaan met perinataal verlies en rond de hechtingsrelatie, dewelke ik heden integreer in mijn therapeutisch handelen. Tenslotte werd ik geïnspireerd me verder te verdiepen in interessante onderwerpen zoals schematherapie en voelde ik doorheen de opleiding mijn zelfvertrouwen groeien om te werken met mama’s in de perinatale fase.'
Lien Sevens - psycholoog
'Ik kwam naar deze opleiding met de intentie inhoudelijk sterker te worden, wat effectief bereikt werd. Ik heb leerde onder meer een onderscheid te maken tussen een normaal en zorgwekkend proces, risicofactoren in kaart te brengen en welke stappen ik kan zetten Ik leerde echter zoveel meer dan theoretische stuk: de hele ervaring, uitwisseling met andere deelnemers, getuigenissen en rollenspelen waren cruciaal in dit leerproces. Ik ben ook rijker geworden als mens: de opleiding hielp me naar mezelf te kijken en te groeien als psychologe, vrouw en als mama. Tenslotte ben ik er meer dan overtuigd van dat er een grote nood is aan psychologische ondersteuning van vrouwen en hun naasten in het peripartum!'
Ester Drabs - psycholoog
‘Als ik op het ganse traject terug kijk, heb ik heel wat bijgeleerd over mezelf als persoon, als moeder en als professional. Ik vond het fijn dat het een hele specifieke opleiding was en er concrete casussen uitgewerkt werden, daar leer ik het meest uit.’
Ine Tuyls - psycholoog
Ik heb al enige ervaring in het werken met ouders en de baby, maar was vooral nog op zoek naar een onderbouwde theorie en vooral tools om te kunnen gebruiken tijdens gesprekken. De opleiding overtrof mijn verwachtingen ruimschoots. Er werd heel sterk stilgestaan bij het transitieproces en de mogelijke moeilijkheden die er zich kunnen voordoen. Ik vond de theoretische en wetenschappelijk onderbouwde info heel erg duidelijk en verhelderend.
Mieke Delmotte - psycholoog
'In mijn opleiding psychologie en vroedkunde (i.o.) heb ik weinig geleerd over de psychologische aspecten in het peripartum. Tijdens deze opleiding heb ik meer inzicht verworven in de normale psychologische veranderingen in het peripartum, maar ook in de psychiatrische stoornissen. Wat ik vooral meeneem zijn de verschillende gesprekstechnieken en gespecialiseerde psychotherapeutische technieken om patiënten zo veel mogelijk te kunnen begeleiden/helpen. De getuigenissen vond ik ook een zeer interessant aspect van de opleiding. Er zijn enkele thema’s in het bijzonder die mij echt zijn bijgebleven tijdens deze opleiding: rouw, fertiliteit en hechting. Dit zijn ook de thema’s waarmee ik het meeste worstelde tijdens mijn consultaties. Ik had hier oorspronkelijk heel weinig achtergrondkennis over, waardoor ik snel kon blokkeren en twijfelde over mijn kunnen. Ik had vaak het gevoel dat ik het gesprek niet in de hand had. Ik heb nu veel meer inzicht verworven in hoe deze thema’s worden ervaren door de vrouw/koppel en hoe wij, als hulpverleners, iets voor hen kunnen betekenen. Dankzij de aangeleerde technieken voel ik mij al veel zelfzekerder en durf ik meer tijdens mijn consultaties.'
Lisa Stockman - psycholoog